”demans”

Merhaba, bugün size spesifik bir özelliği bulunmayan; temelde hafıza sorunları ve mantık yürütme becerilerinde zayıflık gibi belirtiler veren demans rahatsızlığından bahsetmek istiyorum. Demans için yaşlılığın doğasında varmış gibi bir algı hakim olsa da demans ilerleyici bir hastalıktır ve gerekli tedavinin alınması, hayat düzenlemelerinin yapılması gerekir.

Demansta sıklıkla görülen problemler aşağıdaki gibidir ve eğer çevrenizde bu problemleri yaşayan biri(leri) var ise mutlaka bir hekime başvurun.

ØKötüleşmiş yeni bilgileri çağrıştırma becerisi. Örneğin; oryantasyon bozuklukları, bilinen yerleri unutma

ØKötüleşmiş mantık yürütme ve muhakeme becerisi. Örneğin; karışık görevleri yürütmede yetersizlik

ØKötüleşmiş görsel-mekânsal beceriler. Örneğin; tanıdığı bir yüzü veya şeyi ayırt etmede zayıflık

ØKötüleşmiş dil becerileri. Örneğin; doğru kelimeyi bulmakta zorluk, duraklamalar

ØDavranış değişiklikleri. Örneğin; sık değişen ruh hali, ilgisizlik

Demans alt tipleri bulunan bir hastalıktır. Şimdi o alt tiplerde görülen bozukluklara biraz daha yakından bakalım.

Alzheimer

Alzheimer genellikle 65+ yaşı etkileyen nörodejenatif bir hastalıktır. Yavaş başlayan ancak zamanla kötüleşen bir seyir izler. Yaygın semptomları;

oKısa dönem hafıza kaybı

oÇevreye uyum problemleri

oDil bozuklukları(doğru sözcüğü bulma ve kullanma güçlüğü gibi)

oMotivasyon kaybı ve duygu-durum değişiklikleri

oDavranış bozuklukları ve kendini yönetme de güçlükler

oVe en son aşamada yeme ve yürüme problemleri

Vasküler Demans

Beyindeki küçük kanamalar sonucunda görülen bir hastalıktır. Özellikle hafızanın etkilendiği bilişsel fonksiyon bozuklukları görülür.

Yeni olayları hatırlama zorluk, Bilinen nesne-kişileri tanıma zorluk,

Düşünme becerilerinde bozulma, İletişim bozuklukları,

Yeni şeyleri öğrenmede güçlük, Motor koordinasyon bozuklukları,

Ağızda geveleyerek konuşma, Konuşmayı anlamada zorluk,

Yazı dilinde zorluk görülür.

Lewy Body Demans

Beyindeki olağan dışı protein yığılmaları sebebiyle oluşan ilerleyici bir hastalıktır.

Zayıflamış düşünme ve muhakeme becerileri, Uyku bozuklukları,

Denge ve kas katılığı problemleri, Görsel halisünasyonlar,

Hafıza kaybı, Dikkat eksiklikleri,

Davranış değişiklikleri, Oryantasyon bozuklukları

ve bunlarla bağlantılı olarak dil ve konuşma bozuklukları görülür.

Parkinson

Lewy Body hücrelerinde biriken dopaminden kaynaklı görülür.

Tremor-titreme (özellikle ellerde), Yavaş hareket,

Kol ve bacaklarda kas katılığı, Depresyon, Anksiyete,

Halisünasyonlar, İlgisizlik, Düşük kan basıncı,

Kabızlık, Yutma zorlukları, Uyku bozuklukları,

Koku kaybı, Yumuşak ses tonu, Bozuk artikülasyon,

Dil bilgisel hatalar, Monoton konuşma, Akıcısızlıkgörülür.

Frontotemporal Demans

Frontotemporal bölgedeki sinir hücrelerinin kaybından kaynaklı meydana gelir.

Davranış değişiklikleri, Dil bozuklukları,

Nöropsikiyatrik bozukluklar, Oryantasyon bozuklukları görülür.

Demansta görülen dil-konuşma-yutma bozuklukları için mutlaka bir dil ve konuşma terapistine başvurun. Kaliteli bir hayat herkesin hakkıdır ?

Kaynak;

Klimova Blanka&Koca Kamil, ‘Speech and language impairments in dementia’ (doi: 10.1016/j.jab.2016.02.002)